یکی از طرح های اقتصادی مطرح شده در یک دهه اخیر، اجرای نیروگاه خورشیدی متصل به شبکه و فروش برق به وزارت نیرو است که از سال ۹۲ به بعد به صورت رسمی و گسترده شروع و حوالی سال ۹۶ تا ۹۷ به حداکثر مقدار خود رسید. در حال حاضر نیز نیروگاه های خورشیدی در اندازه های متفاوت در سراسر کشور اجرا می شود که امروزه نیروگاه خورشیدی توان بالا که به آن مزرعه خورشیدی نیز گفته می شود از محبوبیت بالاتری برخوردار است.
نیروگاه خورشیدی متصل به شبکه
این نوع نیروگاه به صورت مستقیم به شبکه برق سراسر در دو سطح ولتاژ پایین LV و ولتاژ متوسط MV متصل می شود و در طول روز که نور خورشید در دسترس است، انرژی الکتریکی تولید و به شبکه تزریق می کند. ساختار نیروگاه متصل به شبکه از پنل خورشیدی و اینورتر تشکیل شده و این نوع نیروگاه قابلیت ذخیره انرژی را ندارد و صرفا روزکار است. پنل خورشیدی، انرژی موجود در نور خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل می نماید سپس اینورتر متصل به شبکه، سطح و نوع ولتاژ را تغییر و متناسب با شبکه می کند و در نهایت به صورت مستقیم یا توسط ترانس های مورد تایید اداره برق، انرژی الکتریکی به شبکه تزریق می شود.
حداکثر توان خروجی نیروگاه خورشیدی برابر با حداکثر توان پنل خورشیدی نصب شده در نیروگاه است و نیروگاه های اجرا شده در ایران به طور معمول از ۵ کیلووات خانگی شروع و تا چند ده مگاوات نیز در حال احداث است.
خرید برق خورشیدی توسط وزارت نیرو
با توجه به کمبود انرژی در ایران به دلیل عدم توسعه نیروگاه های سوخت فسیلی و همچنین افزایش مصرف انرژی الکتریکی، انرژی تجدید پذیر به ویژه انرژی خورشیدی، می تواند بهترین راه حل برای تامین این کسری باشد. همچنین اجرای نیروگاه خورشیدی به صورت خانگی و شهری، می تواند به طرز چشمگیری موجب کاهش تلفات خط انتقال و خطوط توزیع شود. به همین دلایل، وزارت نیرو ترجیح می دهد بخش قابل توجهی از برق مصرفی مشترکین را توسط نیروگاه خورشیدی که توسط بخش خصوصی و دولتی اجرا شده است تامین نماید.
این نیروگاه ها می توانند به صورت توان پایین خانگی و شرکتی باشند و یا به صورت حجم بالا و به صورت نیروگاه مگاواتی اجرا شوند که در هر صورت نرخ خرید برق متفاوت است. همچنین در نیروگاه های مگاواتی می تواند نرخ خرید به صورت توافقی و یا بر اساس مناقصه تایین شود.
نرخ خرید برق نیروگاه خورشیدی توان پایین
در حال حاضر و در تاریخی که این نوشته منتشر می شود، بر اساس آخرین نرخ اعلامی توسط وزارت نیرو، نیروگاه های خورشیدی به سه دسته سامانه های ۵ کیلوواتی کمیته امداد، نیروگاه های زیر ۲۰ کیلووات و نیروگاه های زیر ۲۰۰ کیلووات دسته بندی می شوند. سامانه های ۵ کیلوواتی کمیته امداد مربوط به طرح توانمند سازی خانواده های تحت پوشش کمیته است و قیمت خرید انرژی برای این نیروگاه ها حدود ۲۲۰۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت تولید است. نیروگاه های زیر ۲۰ کیلووات به ازای هر کیلووات ساعت ۱۷۵۰ تومان و نیروگاه های زیر ۲۰۰ کیلووات به ازای هر کیلووات ۱۶۵۰ تومان دریافت می کنند. گفتنی است قیمت خرید انرژی نیروگاه های خورشیدی مگاواتی نیز معادل نیروگاه های زیر ۲۰۰ کیلووات به ازای هر کیلووات ساعت ۱۶۵۰ تومان است اما در برخی شرایط می توانید با احداث نیروگاه خورشیدی در نقاط مشخص و مورد نیاز وزارت نیرو، نرخ فروش خود را به صورت قراردادی با وزارت نیرو مشخص نمایید.
نرخ خرید برق نیروگاه خورشیدی مگاواتی
همانطور که در قسمت قبل به آن اشاره شد، قیمت خرید نیروگاه های خورشیدی مگاواتی همانند نیروگاه های خورشیدی با توان ۲۰۰ کیلووات است اما در برخی موارد به دلیل کسری وزارت نیرو، قرارداد هایی با سرمایه گذاران نیروگاه خورشیدی بسته می شود تا در صورت تاسیس نیروگاه در نقاط مشخص، سرمایه گذار از نرخ بالاتری برای فروش برق بهره مند شود. در برخی موارد این نرخ به ۷ سنت دلار نیز افزایش می یابد. که در هنگام انتشار این نوشته، نرخ دلار در حدود ۴۲،۰۰۰ تومان و ۷ سنت دلار برابر با کیلوواتی ۲،۹۴۰ تومان است. بنابر این شما می توانید با سرمایه گذاری در نیروگاه خورشیدی مگاواتی و همچنین احداث نیروگاه در نقاط مشخص، نزدیک ۲ برابر نرخ خرید نیروگاه کیلوواتی را دریافت نمایید.
بازگشت سرمایه نیروگاه خورشیدی
یکی از مهم ترین پارامتر های مد نظر هر سرمایه گذاری ROI یا همان بازگشت سرمایه است. هر سرمایه گذاری مبلغی مشخص برای احداث نیروگاه خورشیدی در ظرفیت های مختلف پرداخت می نماید و از طرفی انتظار دارد مبلغ پرداخت شده در مدت زمان مشخصی به عنوان سود برگردد و تازه از آن زمان به بعد، سود حاصل از سرمایه گذاری را به صورت ماهانه یا سالانه دریافت نماید. در نیروگاه خورشیدی نیز این قضیه از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابر این هر سرمایه گذاری باید قبل از هر تصمیمی در مورد بازگشت سرمایه نیروگاه خورشیدی مطالعه نماید.
درآمد نیروگاه خورشیدی
هر نیروگاه خورشیدی متناسب با توان پنل های خورشیدی نصب شده و همچنین شرایط تابش و آب و هوای محل نصب، مقدار مشخصی انرژی الکتریکی در طول شبانه روز تولید و به شبکه برق سراسر تزریق می کند. برای محاسبه میزان انرژی تولید شده در هر نیروگاه می توانید از نرم افزار ها و سایت های مختلف که برای این کار طراحی شدن استفاده نمایید اما برای محاسبه تقریبی می توانید مقدار توان پنل خورشیدی نصب شده در نیروگاه را ضرب در ضریب PSH یا همان میانگین تابش خورشیدی نمایید که به زودی یک نوشته کامل در مورد آن در سولارنیرو منتشر خواهد شد. برای آگاهی از مقدار PSH در محل نصب می توانید از سایت اطلس جهانی سولار استفاده نمایید. اما به طور میانگین این مقدار در پایتخت حدود ۴.۵ تا ۴.۸ و در نقاط با شدت تابش زیاد حدود ۵ تا ۵.۵ است. به عنوان مثال در صورتی که یک نیروگاه خورشیدی ۵ کیلووات در یزد احداث نماییم و با توجه به اینکه PSH در یزد چیزی در حدود ۵ است، این نیروگاه ۲۵ کیلووات ساعت در روز انرژی الکتریکی تولید می نماید. این مقدار در ماه حدود ۷۵۰ کیلووات ساعت و در سال حدود ۹ مگاوات ساعت است. بنابر این اگر نرخ خرید ۱۷۵۰ تومان باشد، این نیروگاه سالانه چیزی حدود ۱۵،۷۵۰،۰۰۰ تومان است.
مشکل تورم و ضریب تعدیل
همانطور که مشخص است در کشورمان ایران سالانه نرخ تورم بالا بوده و به صورت رسمی چیزی حدود ۴۰ درصد و غیر رسمی تا ۱۰۰ درصد نیز افزایش می یابد. به منظور بهبود شرایط سوددهی نیروگاه های خورشیدی احداث شده، ضریبی با نام ضریب تعدیل در نرخ خرید اعمال می شود تا مقدار قابل توجهی از تورم را بی اثر نماید. این ضریب از شاخص خرده فروش در ابتدا و انتهای سال و همچنین اختلاف نرخ ارز در سال به دست می آید و ضرب در قیمت نهایی خرید می شود. معمولا در چند سال گذشته مقدار این ضریب چیزی در حدود ۲۵ درصد است که عدد ۱.۲۵ در نرخ نهایی خرید ضرب می گردد. برای مثال عدد ۱۵،۷۵۰،۰۰۰ تومان برای سال اول و برای سال دوم مشترک عدد ۱۹،۶۸۰،۰۰۰ تومان و برای سال سوم ۲۴،۶۰۰،۰۰۰ تومان و در نهایت سال چهارم ۳۰،۷۵۰،۰۰۰ تومان دریافت می کند. از حاصل جمع این اعداد مبلغ ۹۰،۷۵۰،۰۰۰ تومان بدست می آید. در صورتی که مبلغ احداث نیروگاه در این حدود باشد، بازگشت سرمایه ۴ ساله بوده و در غیر این صورت بازگشت سرمایه به ۴.۵ یا ۵ سال افزایش می یابد.
قیمت احداث نیروگاه خورشیدی
قطعات اصلی هر نیروگاه خورشیدی را می توان به سه گروه پنل خورشیدی، اینورتر متصل به شبکه و سازه نگهدارنده پنل خورشیدی تقسیم نمود. هر کدام از این قطعات درصدی از هزینه احداث نیروگاه خورشیدی را به خود اختصاص می دهند. همچنین هزینه تجهیزات الکتریکال مانند سیم و کابل و کانکتور، هزینه مصالح فوندانسیون برای سازه نگهدارنده (استراکچر پنل خورشیدی) و همچنین هزینه های پیمانکار برای اجرای پروژه سایز موارد جهت محاسبه احداث نیروگاه برق خورشیدی است. با افزایش توان نیروگاه خورشیدی، هزینه ها نیز افزایش می یابد اما نه به صورت خطی. برای مثال در احداث نیروگاه خورشیدی ۵ کیلووات شما نیاز به احداث چاه ارت دارید که چیزی در حدود ۵ تا ۱۰ میلیون تومان هزینه بر می دارد که در نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ کیلووات نیز می توانید از همان چاه با همان هزینه استفاده نمایید. از طرفی پیمانکاری پروژه های بزرگ تر ارزان تر بوده که همه این موارد می تواند هزینه احداث را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
بنابر این هر چه می توانید سرمایه اولیه برای احداث نیروگاه خورشیدی را افزایش دهید تا نیروگاه بزرگتری احداث نمایید. در این صورت بازگشت سرمایه نیز بهتر خواهد شد. شما می توانید برای برآورد هزینه احداث نیروگاه خورشیدی در سراسر کشور با کارشناسان ما در سولارنیرو در تماس باشید.
در این نوشته تلاش کردیم تا شما را با مسائل مالی یک نیروگاه خورشیدی آشنا کنیم. برای مطالعه مطالب بیشتر در مورد نیروگاه خورشیدی می توانید به مجله آموزشی سولارنیرو مراجعه نمایید.
